Help, hyperventilatie! Wat nu?

ademen, stress, hyperventilatie, relaxatie, mindfulness, druk op borst, hartkloppingen

We leven tegenwoordig in een tijd waarin veel van ons gevraagd wordt. Door corona moest men verplicht thuiswerken, amper contact met collega’s, vrienden, weinig ontspanningsmogelijkheden… En de werkdruk die zich maar blijft opstapelen. Het maakt ons onrustig, je lichaam blijft voortdurend actief. Klachten zoals druk op de borst, vermoeidheid, slecht slapen, piekeren ontstaan en vooral in de weinige momenten van rust. Herkenbaar? Misschien ben je wel één van de zovele mensen met chronische hyperventilatie zonder dat je het bestaan ervan afwist.

Hyperventilatie

We kennen allemaal het fenomeen hyperventilatie. Iemand die heel kort en snel begint te ademen. Een zakje wordt aangeboden om in- en uit te ademen en men probeert die persoon te kalmeren. Voilà, opgelost. Maar wist je dat dit maar 10% is van de totale populatie die hyperventilatie hebben? Het is veel meer dan dat.

Chronische hyperventilatie (90%) is heel subtiel. Vaak ontstaan er eerst klachten die heel uiteenlopend zijn (hartkloppingen, ijl in het hoofd, verkramping, duizelig, darmproblemen, meer geeuwen, lucht happen…). En aan de basis hiervan liggen een hele boel stressoren of angst. Dit leidt tot verschillende reacties in het lichaam.

Hyperventilatie en de reacties in het lichaam

Stel, je loopt ‘s avonds in een donkere steeg en je hebt het gevoel dat je achtervolgd wordt. Ons lichaam ervaart dit als een bedreigende situatie en gaat zich onbewust in een staat van paraatheid zetten: je hart begint sneller te slaan, je gaat sneller ademen en er wordt meer bloed richting je spieren gestuurd. Klaar om te vluchten of vechten. Dit wordt de vecht-vluchtreactie genoemd. Wanneer je terugkeert naar een drukkere straat of je komt thuis, dan gaat je lichaam zich herstellen. Je ademt terug rustig, je hartslag vertraagt en je wordt moe. Hierbij heb je een korte actiefase en een heel lange herstelperiode.

Bij chronische hyperventilatie gebeurt eigenlijk net hetzelfde. Door de aanwezigheid van verschillende stressoren ervaart ons zenuwstelsel dit als dezelfde bedreigende situatie. Alleen zijn deze stressoren vaak veel langer aanwezig dan de tocht door het donkere steegje. Hierdoor ga je veel langer door zonder enige herstelperiode. Je lichaam geraakt uitgeput en de eerste symptomen ontstaan. En zo kan je lichaam wel een tijdje voort. Maar, op een bepaald moment geraakt onze reservetank ook uitgeput. Eén extra stressor kan dan de druppel zijn waardoor onze weerbaarheid dit niet meer kan opvangen. Dit kan zich uiten op lange termijn in een daling van ons immuunsysteem (denk aan bv meerdere blaasinfecties in jaar) of een daling van de psychische weerbaarheid (burn out, depressie).

Herkennen en aanpakken

Het is dus van groot belang om de eerste symptomen zo snel mogelijk op te pikken en deze aan te pakken. Neem op tijd een me-time moment, een moment van complete rust waar je aan jezelf kan werken. Je moet niet altijd blijven doorgaan en denken dat het wel zal overgaan. Zelfzorg is hierbij het begin van alles.

Hoe kan kinesitherapie helpen?

Samen gaan we op zoek naar de dagdagelijkse stressoren die aan de basis kunnen liggen van de klachten. Aan de hand van ontspanningsoefeningen proberen we deze stressoren aan te pakken. Ook aan de ademhaling wordt gewerkt, al is dit maar een klein deel van de behandeling. Houdings- en stretchoefeningen worden meegegeven om het lichaam terug in balans te brengen.

Heb je nog vragen of ben je niet zeker dat je klachten misschien gelinkt zijn aan hyperventilatie? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen!

Kinesitherapeut Fien Bosman